Ελαιουργός

Μεταβολές σε βασικά κέντρα κόστους, αποτελούν κρίσιμες παραμέτρους για τη βιωσιμότητα ενός ελαιουργείου. Πιθανές αυξήσεις στα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος, αποτελούν τροχοπέδη  όχι μόνο για την ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών αλλά και για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου, καθώς ένα σημαντικό μέρος του μηχανολογικού εξοπλισμού των ελαιουργείων προϋποθέτει τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας. Κίνδυνο για τη βιωσιμότητα ενός ελαιουργείου αποτελεί – εκτός από τις επερχόμενες αυξήσεις για ηλεκτρική ενέργεια – και το πρόσθετο κόστος που προκύπτει σε κάποιες διαδικασίες για την παραλαβή και μεταφορά του υγρού ελαιοπυρήνα, γεγονός το οποίο επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το κόστος λειτουργίας των  επιχειρήσεων του κλάδου. Παράλληλα, οι πληθωριστικές τάσεις που καταγράφονται σε επίπεδο οικονομίας, θα συντελέσουν στην αύξηση του κόστους λειτουργίας, γεγονός που ενδεχομένως να  συνοδευτεί από την μετακύλιση μέρους των αυξήσεων προς τους ελαιοπαραγωγούς, προκειμένου να μη κινδυνεύσει η βιωσιμότητα των ελαιουργικών επιχειρήσεων.

Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη

Λέξεις-κλειδιά: αύξηση τιμολογίου ηλεκτρικής ενέργειας, πληθωρισμός, μεταφορά υγρού ελαιοπυρήνα, λειτουργικά έξοδα, κέντρα κόστους

Η ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικασία αλλά και για την επέκταση των δραστηριοτήτων μέσω της διαχείρισης και επεξεργασίας  μέρους των ελαιουργικών υποπροϊόντων από τα ίδια τα ελαιουργεία, απαιτεί σημαντικά κεφάλαια και η άντληση μέρους αυτών από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αποτελεί  προϋπόθεση για την υλοποίηση τους. Η εξάρτηση του οικονομικού αποτελέσματος των ελαιουργείων από εξωγενείς παράγοντες, όπως οι κλιματολογικές συνθήκες, η ποιότητα και η ένταση της  καλλιεργητικής φροντίδας των ελαιώνων από τους ελαιοπαραγωγούς, το μέγεθος της διεθνούς παραγωγής ελαιόλαδου και η ευμετάβλητη τιμή του αποτελούν μερικές από τις αιτίες που αρκετές  επιχειρήσεις του κλάδου αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση σε χρηματοδοτικά τραπεζικά προϊόντα, γεγονός που αποτελεί εμπόδιο για την αναβάθμιση και επέκταση των παρεχόμενων  υπηρεσιών τους.

Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη

Λέξεις-κλειδιά: χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, χρηματοδότηση, τράπεζες, εμπόδια χορήγησης δανείων

Η χωροθέτηση και η λειτουργία των ελαιουργικών επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι εναρμονισμένη με το αυστηρό πλαίσιο της εθνικής νομοθεσίας και των κοινοτικών κανονισμών. Η ευρωπαϊκή  περιβαλλοντική πολιτική βασίζεται στις αρχές της προφύλαξης, της πρόληψης και της επανόρθωσης των καταστροφών του περιβάλλοντος στην πηγή, καθώς και στην αρχή «ο ρυπαίνων  πληρώνει». Συνεπώς, οποιαδήποτε τροποποίηση του κανονιστικού πλαισίου της Ε.Ε. σε θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση και διάθεση των ελαιουργικών υποπροϊόντων και αποβλήτων  απαιτεί την άμεση υιοθέτηση της από της επιχειρήσεις του κλάδου. Αντίστοιχα, προσαρμογή απαιτείται και σε τυχόν τροποποιήσεις της νομοθεσίας σε θέματα ασφάλειας τροφίμων, καθώς το  ελαιουργείο αποτελεί μια μεταποιητική μονάδα επεξεργασίας και παραγωγής τροφίμων και απαιτεί την τήρηση αυστηρών υγειονομικών πρωτοκόλλων. Σε κάθε περίπτωση, οι επιχειρήσεις του  κλάδου που χαρακτηρίζονται από προσαρμοστικότητα και τυχόν αλλαγές, δεν αναμένεται να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό τη λειτουργία τους.

Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη

Λέξεις-κλειδιά: ασφάλεια τροφίμων, προστασία περιβάλλοντος, διαχείριση ελαιουργικών υποπροϊόντων, τήρηση κανόνων, υγειονομικό πρωτόκολλο

Η χωροθέτηση και η λειτουργία των ελαιουργικών επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι εναρμονισμένη με το αυστηρό πλαίσιο της εθνικής νομοθεσίας και των κοινοτικών κανονισμών. Η ευρωπαϊκή  περιβαλλοντική πολιτική βασίζεται στις αρχές της προφύλαξης, της πρόληψης και της επανόρθωσης των καταστροφών του περιβάλλοντος στην πηγή, καθώς και στην αρχή «ο ρυπαίνων  πληρώνει». Συνεπώς, οποιαδήποτε τροποποίηση του κανονιστικού πλαισίου της Ε.Ε. σε θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση και διάθεση των ελαιουργικών υποπροϊόντων και αποβλήτων  απαιτεί την άμεση υιοθέτηση της από της επιχειρήσεις του κλάδου. Αντίστοιχα, προσαρμογή απαιτείται και σε τυχόν τροποποιήσεις της νομοθεσίας σε θέματα ασφάλειας τροφίμων, καθώς το  ελαιουργείο αποτελεί μια μεταποιητική μονάδα επεξεργασίας και παραγωγής τροφίμων και απαιτεί την τήρηση αυστηρών υγειονομικών πρωτοκόλλων. Σε κάθε περίπτωση, οι επιχειρήσεις του  κλάδου που χαρακτηρίζονται από προσαρμοστικότητα και τυχόν αλλαγές, δεν αναμένεται να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό τη λειτουργία τους.

Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη

Λέξεις-κλειδιά: ασφάλεια τροφίμων, προστασία περιβάλλοντος, διαχείριση ελαιουργικών υποπροϊόντων, τήρηση κανόνων, υγειονομικό πρωτόκολλο

Η ιδιαιτερότητα του επαγγέλματος του ελαιουργού έγκειται στο γεγονός ότι η πρόσοδος της πλειονότητας των επιχειρήσεων του κλάδου, εκφράζεται σε είδος και ειδικότερα προέρχεται από το  δικαίωμα έκθλιψης, το οποίο αφορά ποσοστό επί του παραγόμενου προϊόντος. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η τιμή πώλησης του ελαιόλαδου καθορίζεται από εξωγενείς παράγοντες, ο  επαγγελματίας ελαιουργός εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τρίτους, ως προς το ύψος των εσόδων που τελικά θα επιτύχει, με συνέπεια σε πολλές περιπτώσεις να αδυνατεί να καλύψει τα  λειτουργικά του έξοδα. Ως εκ τούτου, η υιοθέτηση του μοντέλου της τιμολόγησης με βάση την ποσότητα του προς επεξεργασία καρπού, ενδεχομένως με μία αντιστρόφως προοδευτική κλίμακα  τιμών (μεγαλύτερη ποσότητα προς επεξεργασία ελαιόκαρπου θα αντιστοιχεί σε μικρότερη χρέωση ανά τόνο), θα συντελούσε στην εξασφάλιση ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για τις  επιχειρήσεις του κλάδου,  ανάλογα με το βαθμό απασχόλησης κεφαλαίου και εργασίας, γεγονός που θα συντελούσε στην εξασφάλιση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας των ελαιουργικών  zπιχειρήσεων.

Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη

Λέξεις-κλειδιά: ποσότητα προς επεξεργασία ελαιόκαρπου, δικαίωμα έκθλιψης, νεκρό σημείο, τιμολόγηση

Οι εδαφοκλιματικές συνθήκες των ελαιοπαραγωγικών περιοχών της χώρας, ευνοούν την παραγωγή υψηλής ποιότητας ελαιόκαρπου, με προϋπόθεση την ορθή εφαρμογή καλλιεργητικών μεθόδων  και την συστηματική χρήση δολωματικών ψεκασμών δακοκτονίας. Η αυξανόμενη ζήτηση, εντός και εκτός συνόρων, για βιολογικό ελαιόλαδο, ελαιόλαδο ΠΟΠ (Προστατευόμενη  Ονομασία Προέλευσης) ή/και ΠΓΕ (Προστασία Γεωγραφικής Ένδειξης), πέραν της απαιτούμενης καλλιεργητικής φροντίδας και των κατάλληλων πιστοποιήσεων σε επίπεδο πρωτογενούς  παραγωγής, προϋποθέτει τη λειτουργία πιστοποιημένων ελαιουργικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, τα ελαιουργεία θα πρέπει να διαθέτουν τις κατάλληλες πιστοποιήσεις για την επεξεργασία και παραγωγή προϊόντων ΠΟΠ, ΠΓΕ και βιολογικών, γεγονός το οποίο προϋποθέτει την εφαρμογή αυστηρών κανόνων και διαδικασιών, σε κάθε στάδιο της παραγωγής. Σε κάθε περίπτωση, σημαντικός αριθμός των επιχειρήσεων του  κλάδου προσαρμόζονται στις νέες απαιτήσεις, προκειμένου να ευνοηθούν από την ενισχυμένη προστιθέμενη αξία του παραγόμενου προϊόντος.

Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη

Λέξεις-κλειδιά: ΠΟΠ/ΠΓΕ ελαιόλαδο, βιολογικό ελαιόλαδο, πιστοποίηση, τήρηση κανόνων και διαδικασιών

Για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης των σύγχρονων ελαιουργικών μηχανημάτων, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η επεξεργασία μιας ελάχιστης ποσότητας ελαιόκαρπου. Σε πολλές  περιπτώσεις, η επιθυμία μικρών ελαιοπαραγωγών για διακριτή επεξεργασία της παραγωγής τους, έχει ως συνέπεια την αύξηση του κόστους λειτουργίας των ελαιουργείων, σε όρους ενέργειας και  απασχόλησης και τη μείωση της απόδοσης των μηχανημάτων, γεγονός που πολλές φορές αποτυπώνεται και στην ποιότητα του τελικού προϊόντος. Με δεδομένο το μικρό κλήρο που  χαρακτηρίζει τις περισσότερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας, η υιοθέτηση της μεθόδου της κοινής άλεσης υπό προϋποθέσεις (λήψη δείγματος για την εξέταση της ελαιοπεριεκτικότητας  και της ποιότητας του προς επεξεργασία ελαιόκαρπου) θα συντελούσε μεταξύ άλλων: α) στη μεγιστοποίηση της απόδοσης των σύγχρονων ελαιουργικών μηχανημάτων, β) στην επίτευξη οικονομιών κλίμακας μέσω της ελαχιστοποίησης του κόστους παραγωγής και του χρόνου της παραγωγικής διαδικασίας, γ) στην ελαχιστοποίηση των ελαιουργικών αποβλήτων γεγονός που θα  συντελούσε και στην ευκολότερη επεξεργασία τους.

Χρόνος εκδήλωσης: 3-5 έτη

Λέξεις-κλειδιά: κοινή άλεση, ποσότητα ελαιόκαρπου, μεγιστοποίηση απόδοσης, ελαχιστοποίηση κόστους, οικονομίες κλίμακας

Η τεχνολογία που εφαρμόζει ένα ελαιουργείο αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, τον όγκο και το είδος των ελαιουργικών υποπροϊόντων και το κόστος  παραγωγής. Η δυναμική που καταγράφεται στον τομέα των ελαιουργικών μηχανημάτων είναι εντυπωσιακή, όμως η υιοθέτηση και η μεγιστοποίηση του οφέλους από τη χρήση τους, απαιτεί,  εκτός από σημαντικά κεφάλαια, και την κατάλληλη τεχνογνωσία. Ο βαθμός υιοθέτησης νέων τεχνολογιών όπως η υπερηχητική μάλαξη ελαιόλαδου, το σύστημα συντήρησης αζώτου κ.α., δεν είναι  εφάμιλλος των επιχειρήσεων άλλων ελαιοπαραγωγών χωρών, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, στις οποίες λόγω του μεγάλου όγκου της παραγωγής, η απόσβεση τέτοιων επενδύσεων είναι σημαντικά  ταχύτερη. Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικασία αποτελεί  κρίσιμη παράμετρο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων του κλάδου και τη  βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας, από το στάδιο της αποφύλλωσης μέχρι και την αποθήκευση του τελικού προϊόντος.

Χρόνος εκδήλωσης: 3-5 έτη

Λέξεις-κλειδιά: νέες τεχνολογίες, υπερηχητική μάλαξη ελαιόλαδου, εναλλάκτης θερμότητας, σύστημα συντήρησης αζώτου, βελτίωση ποιότητας, αύξηση απόδοσης, μείωση κόστους παραγωγής

Η παραγωγική δυναμικότητα των ελαιουργικών επιχειρήσεων της χώρας κρίνεται ως πολλαπλάσια της απαιτούμενης για την επεξεργασία της συνολικά παραγόμενης ποσότητας ελαιόκαρπου, με  συνέπεια το χαμηλό βαθμό απασχόλησης του μηχανολογικού εξοπλισμού. Ο χαμηλός βαθμός απασχόλησης έχει αντίκτυπο στα οικονομικά αποτελέσματα επιχειρήσεων του κλάδου, καθώς  αυξάνει τα μεταβλητά έξοδα (ηλεκτρική ενέργεια, κόστος μισθοδοσίας κ.α.) και επηρεάζει σημαντικά τις προοπτικές βιωσιμότητας μιας μονάδας. Το ενδεχόμενο συγχώνευσης ελαιουργείων σε  περιοχές με μειωμένη παραγωγή θα συντελούσε στην ενίσχυση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος των νέων νομικών οντοτήτων που θα προκύψουν, στην αναβάθμιση των παρεχόμενων  υπηρεσιών, στην επίτευξη οικονομιών κλίμακας, στην εξασφάλιση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας τους και στη δημιουργία των προϋποθέσεων για την καθετοποίηση μέρος των λειτουργιών που σχετίζονται με τη διαχείριση και επεξεργασία των ελαιουργικών υποπροϊόντων και υπολειμμάτων.

Χρόνος εκδήλωσης: 3-5 έτη

Λέξεις-κλειδιά: συγχώνευση, οικονομίες κλίμακας, βαθμός απασχόλησης, παραγωγικότητα

Η έλλειψη κατάρτισης και συστηματικής ενημέρωσης των επαγγελματιών του κλάδου για θέματα που σχετίζονται με τις νέες τεχνολογίες, τη διαχείριση των ελαιουργικών υποπροϊόντων, την  περιβαλλοντική νομοθεσία, τις διαδικασίες αδειοδότησης, τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες αλλά και θέματα οργάνωσης και λειτουργίας μιας επιχείρησης, αποτελεί έναν από τους βασικούς  ανασταλτικούς παράγοντες ανάπτυξης του κλάδου. Με δεδομένο ότι η πλειονότητα των ελαιουργών έχει αναπτύξει τις γνώσεις και τις δεξιότητές του εμπειρικά και η παρακολούθηση των νέων  τεχνολογιών βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στους αντιπροσώπους των ελαιουργικών μηχανημάτων με τους οποίους συνεργάζεται, η θεσμοθέτηση ενός φορέα επαγγελματικής κατάρτισης στελεχών του ελαιουργικών κλάδου σε μια σειρά από θεματικές ενότητες, θα συντελούσε καθοριστικά στην ενίσχυση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος όχι μόνο των ελαιουργών, αλλά του  συνόλου των επαγγελματιών που σχετίζονται με το ελαιόλαδο, ενισχύοντας κατά αυτόν τον τρόπο την προστιθέμενη αξία του ελληνικού ελαιόλαδου.

Χρόνος εκδήλωσης: 3-5 έτη

Λέξεις-κλειδιά: εκπαίδευση, κατάρτιση, φορέας επαγγελματικής κατάρτισης, γνώσεις, δεξιότητες

Η επεξεργασία των υγρών αποβλήτων μιας ελαιουργικής επιχείρησης δύναται να οδηγήσει σε αύξηση των προσόδων μέσα από την υιοθέτηση πολιτικών πράσινης και κυκλικής οικονομίας. Το  μέγεθος της πλειονότητας των επιχειρήσεων του κλάδου δεν επιτρέπει την ανάληψη τέτοιων πρωτοβουλιών, καθώς δεν είναι δυνατή η απόσβεση των επενδύσεων. Η καλλιέργεια κλίματος συνεργασίας θα βοηθούσε στην ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών, στη δημιουργία συλλογικών φορέων διαχείρισης αποβλήτων αλλά και σε καθετοποίηση των διαδικασιών μεγαλύτερων μονάδων.  Παράλληλα, η κατάρτιση των στελεχών του κλάδου σε θέματα κυκλικής οικονομίας θα συντελούσε προς αυτή την κατεύθυνση, όπως και η συνεργασία επιχειρήσεων του κλάδου με ερευνητικούς  φορείς για την ανάπτυξη νέων μεθόδων επεξεργασίας και εκμετάλλευσης των ελαιουργικών υποπροϊόντων. Η επαναχρησιμοποίηση και εκμετάλλευση των υποπροϊόντων της παραγωγικής  διαδικασίας μπορεί να οδηγήσει στην επίλυση μιας σειράς θεμάτων που σχετίζονται με τη διάθεση και διαχείριση των υποπροϊόντων των ελαιουργείων, λόγω αυστηρών περιβαλλοντικών εθνικών  και κοινοτικών περιορισμών.

Χρόνος εκδήλωσης: 3-5 έτη

Λέξεις-κλειδιά: κυκλική οικονομία, πράσινη ανάπτυξη, συνεργασία, διαχείριση υποπροϊόντων

Η καθετοποίηση της παραγωγής και η ανάπτυξη συμπληρωματικών δραστηριοτήτων, δύναται να ενισχύσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των ελαιουργών, σε συνδυασμό με τη βελτιστοποίηση  της ποιότητας του τελικού προϊόντος. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί ενδεχομένως η συνένωση νομικών οντοτήτων, καθώς για την υιοθέτηση καθετοποιημένων υπηρεσιών απαιτούνται  σημαντικά κεφάλαια αλλά και η κατάλληλη τεχνογνωσία, η οποία είναι δύσκολο να αποκτηθεί και να αξιοποιηθεί σε επίπεδο μιας πολύ μικρής επιχείρησης. Η καθετοποίηση αφορά τον τομέα της  διαχείρισης των υγρών υποπροϊόντων, κυρίως για επιχειρήσεις που εφαρμόζουν τη μέθοδο της φυγοκέντρισης δύο φάσεων, για την επεξεργασία και εκμετάλλευση του υγρού ελαιοπυρήνα από τις  ίδιες.

Χρόνος εκδήλωσης: 5+ έτη

Λέξεις-κλειδιά: επενδύσεις, νέες τεχνολογίες, επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων και υποπροϊόντων, οικονομίες κλίμακας, διαχείριση αποβλήτων