Υδραυλικός
Το επιχειρηματικό περιβάλλον δεν είναι καθόλου ευνοϊκό για τους υδραυλικούς, που στην πλειοψηφία τους είναι αυτοαπασχολούμενοι ελεύθεροι επαγγελματίες ή μικρές επιχειρήσεις σε τζίρο και αριθμό απασχολουμένων (1.88 κατά μέσο όρο), με υπερβολική φορολογία και μεγάλες ασφαλιστικές εισφορές, που προκαλούν οικονομική ασφυξία. Η φορολογική πολιτική που εφαρμόστηκε τα πέντε τελευταία χρόνια, σε συνέχεια αυτής από το 2010, ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης στη φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών, είχε καταστροφικές επιπτώσεις στον κατασκευαστικό κλάδο και στο επάγγελμα του υδραυλικού. Οι όποιες αλλαγές σε φορολογία/ασφαλιστικό δεν επηρέασαν τα εισοδήματα των ελεύθερων επαγγελματιών (πλειοψηφία Υδραυλικών) που φορολογούνται από το πρώτο ευρώ αποδίδοντας το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων σε κράτος/ταμεία. Ως αποτέλεσμα, αυξάνονται οι συνέργιες μεταξύ επαγγελματιών.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: φορολογία, υπερφορολόγηση, ασφαλιστικό, ΦΠΑ, ασφαλιστικές εισφορές, φόροι
Παρόλο που δεν υπάρχει άμεση ενίσχυση του επαγγέλματος, διατηρείται η έμμεση χρηματοδότηση στο επάγγελμα μέσω παροχής επιδοτήσεων στους καταναλωτές/πελάτες των επαγγελματιών για ανακαινίσεις/επισκευές/ενεργειακές αναβαθμίσεις (π.χ. πρόγραμμα “Εξοικονομώ κατ’ Οίκον”). Η επιδότηση αυτή σε συνδυασμό με τη χαμηλή κατασκευαστική δραστηριότητα και τις υψηλές ανάγκες αναβάθμισης του αποδεδειγμένα παλαιού εγχώριου κτιριακού αποθέματος, αύξησε τις ανακαινίσεις, συνήθως με ταυτόχρονη εγκατάσταση θέρμανσης φυσικού αερίου (νέες συνδέσεις), με πρόβλεψη αύξησης λόγω και της εξάπλωσης του δικτύου αερίου. Επίσης, η ανοδική τάση τουρισμού και τουριστικής ανάπτυξης, με τη βοήθεια των επιδοτήσεων και πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στηρίζουν το επάγγελμα του υδραυλικού. Η τουριστική αυτή ανάπτυξη έρχεται τόσο με την κλασική μορφή (ξενοδοχειακές μονάδες), όσο και με τον νέο «ανορθόδοξο» τρόπο βραχυπρόθεσμων μισθώσεων τύπου Airbnb. Σύνηθες, άλλωστε, μοτίβο επενδύσεων, τελευταία, είναι η αγορά παλαιών κατοικιών, η ανακαίνισή τους και πώληση ή εκμετάλλευσή τους με βραχυπρόθεσμη μίσθωση.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: επιδότηση, ανακαινίσεις, επισκευές, ενεργειακή αναβάθμιση, νέες συνδέσεις, φυσικό αέριο
Παρά την πρόσφατη νέα ρύθμιση του επαγγέλματος και τις απλές διαδικασίες έναρξης, το ρυθμιστικό πλαίσιο είναι ανεπαρκές, λόγω στρεβλώσεων από την εκπαιδευτική ακόμα διαδικασία (μη ομοιόμορφη ποιοτικά διαδικασία στις διάφορες διαδρομές: ΕΠΑΛ, Δημόσια/Ιδιωτικά ΙΕΚ, ΑΕΙ κλπ., υποβαθμισμένο πρακτικό κομμάτι, απαρχαιωμένος εργαστηριακός εξοπλισμός). Κενά στη δευτερογενή νομοθεσία επιτρέπουν ποικίλες ερμηνείες και προκαλούν στρεβλώσεις σε ζητήματα αδειοδότησης και αναγνώρισης εμπειρίας, προϋπηρεσίας, ανέλιξης επαγγελματικής βαθμίδας, ενώ δεν προβλέπονται πιστοποιημένα προγράμματα συνεχούς κατάρτισης ή αξιολόγησης/ πιστοποίησης δεξιοτήτων και παρεχόμενων υπηρεσιών. Επίσης, δεν υπάρχει επαρκής καθορισμός προτύπων και προδιαγραφών εισαγόμενων υλικών. Αναμένεται μεγαλύτερη έλλειψη νέων τεχνιτών και διεύρυνση αδήλωτης εργασίας/απόκρυψης εισοδημάτων.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: ρυθμιστικό πλαίσιο, τεχνική εκπαίδευση, επαγγελματική εξέλιξη, κατάρτιση, πιστοποίηση, προδιαγραφές, πρότυπα
Δεν διαφαίνεται κάποια αλλαγή στην απουσία ουσιαστικών ελεγκτικών μηχανισμών για την αδήλωτη (“μαύρη”) εργασία, η οποία κερδίζει έδαφος κυρίως σε μικρά ιδιωτικά έργα. Ομοίως, δεν προβλέπεται να δημιουργηθούν μηχανισμοί αξιολόγησης δεξιοτήτων των επαγγελματιών ή/και των παρεχόμενων υπηρεσιών, ούτε μηχανισμοί ελέγχου ποιότητας/προδιαγραφών εισαγόμενων προϊόντων και υλικών, παρά τα χιλιάδες αμφιβόλου ποιότητας υλικά και προϊόντα που κατακλύζουν την αγορά, ενώ δεν έχουν τυποποιηθεί εξειδικευμένες ελληνικές προδιαγραφές και πρότυπα.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: έλεγχοι, αδήλωτη εργασία, μαύρη εργασία, προδιαγραφές, εισαγόμενα, εκπαίδευση, κατάρτιση
Βασικά κέντρα κόστους για την πλειοψηφία του κλάδου (στην πλειοψηφία τους ελεύθεροι επαγγελματίες ή επιχειρήσεις χαμηλού τζίρου και μικρού πλήθους εργαζομένων) αποτελούν με σειρά προτεραιότητας: α) οι πρώτες ύλες, τα υλικά και ο εξοπλισμός που αγοράζει συνήθως ο επαγγελματίας και τα συμπεριλαμβάνει στις υπηρεσίες του μέσα στην τελική τιμή που πληρώνει ο πελάτης, β) η φορολογία και οι ασφαλιστικές εισφορές που μειώνουν τον τζίρο του πάνω από 50%, γ) τα λειτουργικά έξοδα (οχήματα, εργαλεία, ενοίκια, ενέργεια, θέρμανση/ψύξη, νερό κλπ.), δ) το μισθολογικό κόστος, το οποίο γενικά είναι μικρό, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους των επιχειρήσεων του κλάδου. Τα υψηλά συνολικά κόστη λειτουργίας δεν προβλέπεται να μειωθούν. Αντιθέτως αναμένεται η συνέχιση της οικονομικής ασφυξίας των επαγγελματιών, οι οποίοι αποδίδουν πάνω από το μισό των εσόδων τους στο κράτος με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: κόστος λειτουργίας, φορολογία, ασφαλιστικές εισφορές, λειτουργικά έξοδα
Λόγω της οικονομικής κρίσης, ιδιαίτερα σε πολυκατοικίες, εγκαταλείπεται το μοντέλο της κεντρικής θέρμανσης και παρατηρείται τάση μετάβασης σε λύσεις ατομικής θέρμανσης. Ταυτόχρονα, η φθηνή τιμή του Φυσικού Αερίου (σε σύγκριση με το πετρέλαιο) σε συνδυασμό με τη συνέχιση επιδότησης τοποθέτησης ανάλογων καυστήρων μέσω προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων, προκαλούν αύξηση ζήτησης συνδέσεων. Στην αύξηση συνεισφέρει και η τουριστική ανάπτυξη με την κλασική έννοια (ξενοδοχειακές μονάδες) και την «ανορθόδοξη» (βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb). Ο σχετικός κορεσμός συνδέσεων στις περιοχές όπου υπάρχει δίκτυο αερίου αντισταθμίζεται από τις έμμεσες επενδύσεις στον κλάδο μέσω επενδύσεων εξάπλωσης του δικτύου παροχής Φυσικού Αερίου σε όλη τη χώρα. Χαρακτηριστικά, μόνο η Εταιρεία Διανομής Αερίου Αττικής στο πενταετές πλάνο της 2020-2024 σχεδιάζει κατασκευή νέων δικτύων χαμηλής πίεσης μήκους 610 km (Δήμο Αθηναίων, Κηφισιά, Χαλάνδρι, Ζωγράφου, Γλυφάδα, Καλλιθέα κ.ά.) με διπλασιασμό των συνδέσεων σε 240.000 ενεργοποιημένους μετρητές το 2024, έναντι 135.000 το 2019.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: επισκευές, ανακαινίσεις, φυσικό αέριο, νέες συνδέσεις, εξάπλωση δικτύου, νέο δίκτυο, ενεργειακή αναβάθμιση
Ενώ η τεχνολογία εξελίσσεται ραγδαία, παρατηρείται τάση διατήρησης του απαρχαιωμένου, υποβαθμισμένου και ανεπαρκούς συστήματος βασικής εκπαίδευσης/ κατάρτισης υποψήφιων υδραυλικών. Υπάρχουν κενά και ποιοτικές διαφοροποιήσεις στις πολυποίκιλες εκπαιδευτικές δομές υδραυλικών (ΕΠΑΛ, Δημόσια και Ιδιωτικά ΙΕΚ, Τριτοβάθμια Ιδρύματα κλπ.), ενώ το πρακτικό και εργαστηριακό κομμάτι είναι υποβαθμισμένο ή ανύπαρκτο, με απαρχαιωμένο και ακατάλληλο εργαστηριακό εξοπλισμό και πρόγραμμα σπουδών. Η πρακτική άσκηση είναι επίσης υποβαθμισμένη. Από την άλλη, παρατηρείται ανοργάνωτο, πρακτικά ανύπαρκτο, σύστημα συνεχούς κατάρτισης, πιστοποίησης και επικαιροποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων των επαγγελματιών. Αναμένεται πρόβλημα με τους λιγοστούς βέβαια νέους επαγγελματίες, όταν βγαίνουν στον χώρο εργασίας, καθώς θα παρατηρούνται ελλείψεις τόσο θεωρητικές όσο και τεχνικές σε επίπεδο εφαρμογών.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: εκπαίδευση, κατάρτιση, πιστοποίηση, εργαστήριο, πρακτική, ΕΠΑΛ, ΙΕΚ
Παρατηρείται σχετική τάση ζήτησης προϊόντων, συσκευών και εξοπλισμού από τους καταναλωτές με έξυπνες (smart) λειτουργίες. Πρόκειται για τις λεγόμενες έξυπνες συσκευές (smart devices), οι οποίες συνδέονται ασύρματα στο διαδίκτυο και μπορούν να ελεγχθούν απομακρυσμένα μέσω έξυπνου κινητού ή tablet ή Η/Υ. Κλασικά τέτοια παραδείγματα είναι τα κλιματιστικά και διάφορες συσκευές θέρμανσης/ψύξης, αφυγραντήρες, πλυντήρια ρούχων και πιάτων, ψυγεία, καυστήρες φυσικού αερίου ή πετρελαίου κ.ά. Οι επαγγελματίες επηρεάζονται σχετικά από την τάση αυτή, καθώς πρέπει να έχουν την τεχνική κατάρτιση και τις ανάλογες δεξιότητες για να συμβουλέψουν τους καταναλωτές να εγκαταστήσουν τις συσκευές, να κάνουν επίδειξη και να μπορούν να τις συντηρήσουν, αλλά και να τις επιδιορθώσουν, όταν υπάρχει πρόβλημα διά ζώσης ή και απομακρυσμένα. Ξαφνικά, για πρώτη φορά, προστίθενται στις σημαντικές δεξιότητες και αρκετές ψηφιακές δεξιότητες που έως τώρα δεν θεωρούνταν σημαντικές για τον κλασικό επαγγελματία.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: έξυπνες συσκευές, smart λειτουργίες, έξυπνες λειτουργίες, διαδίκτυο, απομακρυσμένη λειτουργία, ψηφιακός κόσμος, ψηφιακές δεξιότητες
Παρατηρείται τάση αύξησης/διεύρυνσης των άτυπων συνεργιών μεταξύ των αυταπασχολούμενων υδραυλικών σαν απάντηση της απουσίας νέων τεχνιτών και εξειδικευμένου εποχιακού προσωπικού. Επίσης, με τη συνεργασία και την από κοινού απόκτηση ή χρήση υλικών/εξοπλισμού μειώνονται έξοδα και κόστη λειτουργίας και αυξάνεται το καθαρό κέρδος. Οι ανεπίσημες αυτές προσωρινές συνεργασίες βοηθούν και με τον αυξανόμενο φόρτο εργασίας που διαφαίνεται λόγω αύξησης εργασιών επισκευών/ανακαινίσεων και εργασιών Φυσικού Αερίου, ενώ επιτρέπουν την ανάληψη μεγαλύτερων των μεμονωμένων δυνατοτήτων τους έργων.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: συνέργιες, αυταπασχολούμενοι, συνεργασία, μείωση κόστους λειτουργίας, από κοινού, κοινή χρήση
Παρατηρείται μικρή τάση αλλαγής/προσαρμογής του αυστηρού μοντέλου άμεσων φυσικών πωλήσεων με (περαιτέρω) εισαγωγή ΤΠΕ στον τομέα πωλήσεων. Καταγράφεται διείσδυση της μεθόδου διασύνδεσης πελατών-επαγγελματιών με χρήση ψηφιακής πλατφόρμας και γενικότερα η χρήση διαδικτύου για διαφήμιση και προώθηση των υπηρεσιών ή και προϊόντων (σε περίπτωση Συνεταιρισμών). Ειδικά οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικρές επιχειρήσεις έχουν δειλά ξεκινήσει τη συμμετοχή σε πλατφόρμες διασύνδεσης με πελάτες, όπως η douleutaras.gr και σε πολύ μικρό βαθμό την απευθείας πώληση των υπηρεσιών τους σε e-shops. Αναμένεται, η παραδοσιακή μορφή, λοιπόν, των άμεσων πωλήσεων να δώσει δειλά-δειλά τη θέση της σε ένα μείγμα άμεσων και ηλεκτρονικών πωλήσεων.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: διασύνδεση πελατών-επαγγελματιών, ψηφιακή πλατφόρμα, eshop, ηλεκτρονικό κατάστημα, διαδίκτυο, ηλεκτρονικές πωλήσεις
Υπάρχει ένα καθορισμένο δίκτυο ανακύκλωσης/επανάχρησης συσκευών, το οποίο λαμβάνουν υπόψη οι υδραυλικοί, καθώς μπορεί να τους αποφέρει κέρδος. Κάτι ανάλογο/αντίστοιχο γίνεται και σε επίπεδο προμηθευτών με προσφορές, σε περίπτωση που πελάτης ή επαγγελματίας αποσύρουν παλαιό εξοπλισμό. Η οικονομική κρίση στον κλάδο των υδραυλικών, καθώς και η χαμηλή αγοραστική δύναμη των πελατών, παραδόξως ενισχύει την ανακύκλωση και την επανάχρηση και από τις δύο μεριές, καθώς υπάρχουν για αμφότερους οικονομικά οφέλη. Η τάση αύξησης ανακύκλωσης/επανάχρησης πάντως έχει αιτίες και στην μικρή, αλλά σταθερή, ενίσχυση της οικολογικής συνείδησης. Αναμένεται μικρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των επαγγελματιών που συμμετέχουν ενεργά και προωθούν τις δραστηριότητες αυτές.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: ανακύκλωση, επανάχρηση, οικολογική συνείδηση, φιλικό προς το περιβάλλον, περιβαλλοντική συνείδηση, περιβάλλον
Παρόλο που οι υδραυλικοί δεν παράγουν και δεν πωλούν προϊόντα, αλλά υπηρεσίες, προτείνουν και επηρεάζουν την απόφαση των πελατών ως προς τα υλικά και τις συσκευές/εξοπλισμό που θα χρησιμοποιήσουν. Από την άλλη, είναι συχνό να αγοράζουν οι υδραυλικοί υλικά και συσκευές/εξοπλισμό, καθώς οι πελάτες τους εμπιστεύονται και να πληρώνονται συνολικά για προϊόντα και υπηρεσίες. Τόσο οι πελάτες που είναι ευαισθητοποιημένοι, όσο και οι επαγγελματίες επιλέγουν, οικονομικά μεν, φιλικά προς το περιβάλλον δε προϊόντα, υλικά και εξοπλισμό. Αναμένεται να αυξηθεί σε μικρό βαθμό η επιλογή προϊόντων και υλικών με βάση και τα περιβαλλοντικά κριτήρια και το μικρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των επαγγελματιών που είναι γνώστες των οικολογικών προϊόντων/μεθόδων και τα προωθούν.
Χρόνος εκδήλωσης: 1-3 έτη
Λέξεις-κλειδιά: περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, οικολογική συνείδηση, φιλικό προς το περιβάλλον, περιβαλλοντικά κριτήρια, περιβαλλοντική συνείδηση, πράσινες συσκευές